Quy định của pháp luật về Án treo và điều kiện để hưởng án treo.
Án treo được quy định tại Điều 60 Bộ luật Hình sự (BLHS) năm 1999 sửa đổi bổ sung năm 2009 và Mục 6 Nghị quyết số 01/2007/NQ-HĐTP ngày 02/10/2007 của Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao. Theo đó, Án treo không phải là hình phạt mà chỉ là biện pháp miễn chấp hành hình phạt tù một cách có điều kiện. Điều kiện mà pháp luật quy định đó chính là thời gian thử thách. Vì vậy, có thể nói hình phạt tù mà toà án án cho bị cáo được hưởng án treo là “tạm thời” chưa bắt bị cáo phải chấp hành mà “treo lên đó”, nếu trong thời gian thử thách mà bị cáo phạm tội mới thì mới bắt bị cáo chấp hành, nếu hết thời gian thử thách mà bị cáo không phạm tội mới nữa thì coi như không bị phạt tù. Thời gian thử thách dài hay ngắn, ngoài giới hạn của pháp luật (từ 1 năm đến 5 năm), còn phụ thuộc vào tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội, vào các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, và đặc biệt là nhân thân của người phạm tội.
Theo tiểu mục 6.1 mục 6 Nghị quyết Số 01/2007/NQ-HĐTP ngày 2/10/2007 (Nghị quyết 01), để được hưởng án treo, người phạm tội phải đáp ứng các điều kiện sau:
– Bị xử phạt tù không quá 3 năm, không phân biệt về tội gì;
Trường hợp người bị xét xử trong cùng một lần về nhiều tội mà khi tổng hợp hình phạt, hình phạt chung không quá 3 năm tù thì cũng có thể cho hưởng án treo.
– Có nhân thân tốt được chứng minh là ngoài lần phạm tội này họ luôn chấp hành đúng chính sách, pháp luật, thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ của công dân; chưa có tiền án, tiền sự; có nơi làm việc ổn định hoặc có nơi thường trú cụ thể, rõ ràng.
– Có từ hai tình tiết giảm nhẹ trở lên, trong đó có ít nhất là một tình tiết giảm nhẹ quy định tại khoản 1 Điều 46 của Bộ luật Hình sự. Trong trường hợp có cả tình tiết giảm nhẹ và tình tiết tăng nặng thì tình tiết giảm nhẹ phải nhiều hơn tình tiết tăng nặng từ hai tình tiết trở lên.
– Nếu không bắt họ đi chấp hành hình phạt tù thì không gây nguy hiểm cho xã hội hoặc không gây ảnh hưởng xấu trong cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm.
Trong trường hợp người được hưởng án treo mà phạm tội mới trong thời gian thử thách thì trong mọi trường hợp Toà án quyết định buộc họ phải chấp hành hình phạt của bản án trước và tổng hợp với hình phạt của bản án mới[1].
Như vậy, một người được Toà án cho hưởng án treo là người bị tuyên một mức phạt tù không quá 3 năm, được Toà án xem xét, đánh giá các yếu tố về nhân thân và các tình tiết giảm nhẹ, nếu xét thấy không cần thiết phải bắt bị cáo đi chấp hành hình phạt tù ở trại giam nên cho miễn chấp hành hình phạt tù đó, với điều kiện là Toà án tuyên một thời gian thử thách đối với bị cáo. Nếu trong thời gian thử thách mà phạm tội mới thì họ phải chấp hành hình phạt tù đã tuyên (tổng hợp với hình phạt của tội mới). Nếu hết thời gian thử thách mà họ không phạm tội mới thì đương nhiên họ được miễn chấp hành hình phạt tù đã bị Toà án tuyên.
— H2O —
[1] Theo tiểu mục 6.3 Nghị quyết 01.
